Verslag conferentie 27 oktober Klank en weerklank

´Een inspirerende dag waar je op een uitdagende manier werd gevraagd, om uit je comfortzone te stappen.’

Op 27 oktober vond de conferentie Klank en Weerklank voor startende leraren en hun begeleiders plaats. Na een gezamenlijke start met een inleiding door Bob Koster volgden de deelnemers workshops over orde houden, reageren op onverwachte situaties in de klas, timemanagement, Lesson study, Design thinking, professionele identiteit, houding en stem. De deelnemers waren na afloop enthousiast over de conferentie: “Ik heb naast veel nieuwe inzichten ook veel tips en tricks gekregen.”

Inleiding Bob Koster (lector werkplekleren – Fontys & lerarenopleider – Universiteit Utrecht)
Bob Koster besprak aan de hand van praktische voorbeelden uit zijn eigen praktijk als startende leraar, opleider en onderzoeker de begeleiding van startende leraren. Op een activerende manier liet hij de ontwikkeling zien van facilitering en inroostering van begeleidingsuren naar aandacht voor professionele coaching gericht op reflectie en zelfsturing, en de laatste jaren versterkte aandacht voor de plek van theorie in de coaching. De deelnemers in de zaal gingen met elkaar in gesprek over: Ben je iemand die ruimte nodig heeft of ruimte geeft? Heb je behoefte aan kaders? Wat is de plek en aandacht voor theorie in coaching? Bob Koster maakte duidelijk dat het belangrijk is dat starters, coaches, opleiders en onderzoekers samen met de thema’s van het inductietraject aan de slag gaan en dat de discussie over de essentie van de begeleiding en het leven lang leren zo gevoed kan worden.

Gefocust gingen de deelnemers de workshoprondes in.

Training Meester over jezelf door Karin Karis en Henk Herber
In de gymzaal oefenden Karin Karis (trainer en coach persoonlijke ontwikkeling) en Henk Herber (trainer Rots en water) met de deelnemers een ontspannen en stevige houding en liet hen ervaren wat dit kan opleveren. Door bijvoorbeeld je aandacht op het middelpunt van het lichaam te richten sta je veel steviger voor de klas en heb je meer ruimte om te reageren op de leerlingen.
Deelnemer: ”Het is een makkelijke manier om je gedachten te beïnvloeden. Wanneer alles even tegelijk komt in de klas kan ik dit inzetten.”

Een andere oefening was het uitoefenen van kracht op elkaar waarna één van de twee de druk plotseling opheft. De natuurlijke reactie van de ander is dan dat die net zo plotseling en als vanzelf ook geen druk meer uitoefent. Een van de deelnemers koppelde dit aan haar praktijk voor de klas: ‘Ik was erg streng bij één klas en wilde continu de controle hebben, op een gegeven moment had ik het opgegeven, tot mijn verbazing bleken de leerlingen toen een stuk rustiger bij binnenkomst van de les’.

Orde houden in de klas bekeken door een interpersoonlijke bril door Luce Claessens
Luce Claessens (universitair docent lerarenopleiding UU) liet de deelnemers aan de hand van het interpersoonlijk model, dat ten grondslag ligt aan de vragenlijst Interpersoonlijk Leraarsgedrag (VIL), zowel positieve als problematische interacties met leerlingen beschrijven en duiden.
Deelnemers:
“Het was fijn om de theorie te herhalen en toe te kunnen passen op je eigen situatie.”
“Ik ga het denkkader en de vragenlijst weer inzetten in de begeleiding van starters.”
“Leuke manier om aan de hand van fragmenten uit de film Detachment het instrument te leren toepassen. Ik ga de film ook bekijken.”
 
Een beetje respect hè meester Druifluis door Peter Duifhuis
In de workshop van Peter Duifhuis (lerarenopleider Natuurkunde en bekend van TV, de Alpacas) probeerden de deelnemers reacties uit op allerlei onverwachte en verrassende situaties in de klas. De deelnemers werden uit hun comfortzone gehaald en probeerden nieuw gedrag uit. Er werd geoefend, geleerd, gelachen en het was veel te kort.

Timemanagement door Eddie Mittendorff
Eddie Mittendorff (docent vo en schoolopleider) ging aan de slag met het bewaken van je tijd. Eddie: “Als beginnende docent is het niet eenvoudig om je tijd te bewaken. Er komt nogal wat op je af.”
Deelnemer:
“We hebben in deze workshop onze eigen situatie onder de loep genomen, welke werkzaamheden kosten veel energie en wat levert juist energie op. En we kregen ook nog een syllabus mee”.

Spreek – vaardig door Toos van Stralen
Toos van Stralen (lerarenopleider en logopediste HU) maakte in deze workshop duidelijk dat ook de wijze waarop je je presenteert een grote rol speelt bij de overdracht van de lesstof en het contact met de groep. Ben je ook boeiend en goed verstaanbaar? En hoe voorkom je stemklachten of heesheid na lang praten? Hoe kun je zelfverzekerd overkomen op de groep?
Deelnemer:
“Je bent je eigenlijk helemaal niet zo bewust van wat je kunt met je stem en hoe je beweegt en wat voor effect dat heeft op de groep.  Heel nuttig. Ik zou er wel meer mee willen doen.”
 
Lesson study door Felix van Vugt
Felix van Vugt (lerarenopleider en ontwikkelaar Lesson Study ) doorliep  met de deelnemers een aantal concrete stappen van een Lesson Study. Hierin staat het samenwerken aan vakontwikkeling en kennisontwikkeling rondom een concrete lesvoorbereiding en lesuitvoering centraal. Felix: “Het doel is niet de perfecte les, maar om meer inzicht te krijgen in het leren van de leerlingen en daardoor een hogere leeropbrengst.”
Deelnemer: “Ik vond de workshop interessant en het was erg praktisch. Ik heb zin om hiermee aan de slag te gaan in mijn school.” 

Design thinking door Marc Verkade
Bij Marc Verkade (docent vo en van huis uit architect) was een groepje docenten zo enthousiast over de meerwaarde van Design thinking dat zij met Marc afspraken maakten om meer over Design thinking op hun school te komen vertellen.
Deelnemer: “Deze manier van werken heeft ons geinspireerd om op een andere, meer creatieve manier naar een probleem te kijken en je meer op oplossingen te focussen.”

Professionele identiteit- wat voor leraar wil ik zijn door Rachel Baan
Rachel Baan (docent van het jaar 2015) nam de deelnemers mee in haar proces om eigen en betekenisvol materiaal te ontwikkelen als startende docent. “Je bent in de eerste plaats de uitvoerder. Maar hoe geef je jouw identiteit een plek? Hoe kun je ruimte scheppen voor je eigen ideeën? En hoe vorm je jouw ideeën om tot een goede lessenserie die niet alleen leuk is voor je leerlingen, maar ook je vakgroep tevreden houdt?!”

 
Coaching van starters in de klas- wat doet het er toe door Richard Spithoven
Richard Spithoven (Adviseur Onderwijs Kwaliteit en Beleid PCOU/Willibrord) sprak met schoolopleiders en coaches over effectief coachen. “Wat doet het er toe? Hoe gebruik je verhalen uit de klas, videobeelden van lessituaties, welke patronen in het pedagogisch klimaat zien we bij startende docenten? Welke begeleidersvaardigheden kan je inzetten om (nog) effectiever te coachen?” En dit alles voor één gezamenlijk doel: een starter die snel zijn of haar didactische skills in kan zetten en van een fijne klas kan genieten.

Afsluiting met klank en weerklank
De middag werd afgesloten met klank en weerklank. Onder begeleiding van zangpedagoog Hanne van de Vrie smolten klanken samen, werden starters ondergedompeld in een klankbad en werden coaches toegezongen. Om half 7 namen wij afscheid van een laatste groep starters, die met een biertje nog enthousiast napraatten en ons nariepen: “Dat starterscafe is ook leuk, wij komen.” 

Monique van Laarschot,  Sabine van den Brink