In 2012 lieten Birkeland en Feiman-Nemser[i] al zien dat de rol van de schoolleider belangrijk is bij de ontwikkeling van inductietrajecten. Zij noemden toegewijd schoolleiderschap (‘committed school leadership’) als een belangrijke voorwaarde. Toegewijde schoolleiders geven inductie prioriteit, budgetteren en monitoren het geheel. Daarnaast zijn ze erop gericht dat er binnen de school een gedeelde visie op leren en lesgeven is en ze dragen inductie in breder verband uit. Om de rol van de schoolleider verder te onderzoeken zijn we een kleinschalig praktijkonderzoek naar de rol van de schoolleiding gestart. Het hele artikel vindt u hier. In ons onderzoek werden de volgende aspecten van de rol van de schoolleider benadrukt.

Laagdrempeligheid

Laagdrempeligheid werd door de betrokken schoolleiders en de schoolopleiders belangrijk gevonden. De participanten zien het als een taak van de schoolleider om de starters op te zoeken en ze vinden het belangrijk dat ze uitnodigend genoeg zijn en dat starters bij de schoolleider binnen kunnen lopen.

Voorbeeld zijn

Als volgend belangrijk onderdeel van leiderschap werd ‘voorbeeld zijn’ genoemd. De deelnemers aan het socratisch gesprek vertelden dat van hen voorbeeldgedrag gevraagd wordt en dat ze zelf ook voorbeeld willen zijn. Ze maakten een onderscheid tussen steunend voorbeeldgedrag en normerend voorbeeldgedrag. De dilemma’s die ze daarbij ervaarden werden gerelateerd aan het omgaan met collega’s, aan belangentegenstellingen en mogelijke conflictstuaties en de (impliciete) keuzes die zij daarbij moeten maken.

Inbedding in de school

Een schoolleider speelt ook een belangrijke rol bij de inbedding in de school, aldus de participanten. In de casussen werd duidelijk dat de schoolleiders erop gericht zijn om de starters goed in de school te laten ingroeien. Enerzijds wilden ze nieuwelingen helpen om zich aan te passen aan de schoolcultuur. Maar even belangrijk was voor hen de omgekeerde beweging: het socratisch gesprek liet zien dat schoolleiders ook de nieuwe docenten willen steunen als zij andere dan de gebruikelijke wegen willen bewandelen. Er was dan geen sprake meer van aanpassen. Starters werden gezien als motor voor veranderingen in een sectie of in de school (change agents).

Het beeld dat oprijst uit dit praktijkonderzoek is dat de schoolleider voor de starter van groot belang is. Vaak is dat in de voorwaardenscheppende sfeer, maar het is ook van belang dat de schoolleider expliciet laat zien dat de starter een toegevoegde waarde kan hebben voor de school.

Interssante link voor schoolleiders

De VO-raad heeft BSL één van de vijf strategische speerpunten voor scholen genoemd en biedt schoolleiders een handreiking aan: handreiking BSL vo-raad